تولیدکنندگان حاضرند در هر شرایطی کار کنند، به شرطی که ثبات نسبی بر بازار حاکم باشد. انتقادی که بیشتر تولیدکنندگان این روزها مطرح می‌کنند بی‌ثباتی در بازار است، آن هم نه بی‌ثباتی در بازار ارز؛ بیشتر از بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌ها گلایه‌مندند چراکه تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی را طی یک دوره زمانی مشخص برای بسیاری از تولیدکنندگان مشکل می‌کند. تولیدکننده به چیزی جز ثبات نیازی ندارد در غیر این صورت رسیدن به اهداف و برنامه‌های تعیین‌شده برایشان سخت می‌شود. برای بررسی وضعیت تولید تجهیزات بانکی با شاهین جوانمردی، معاون تولید سخت‌افزار فناپ تک، به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در زیر می‌خوانید:
شما سال ۹۵ اعلام کردید می‌خواهید سالانه ۲۰۰ هزار پایانه فروش تولید کنید و در سال ۹۶ گفتید میزان تولیدتان از مرز ۱۰۰ هزار پایانه گذشته است. بنابراین تولیدتان صد درصد افزایش پیدا کرد. آیا در حال حاضر هم این میزان افزایش تولید را در افق‌های خود می‌بینید؟
ما سال ۹۵ را با تولید نزدیک به ۴۵ هزار پایانه فروش به پایان رساندیم. سال ۹۶ توانستیم در حدود ۱۰۵ هزار دستگاه تولید کنیم. این میزان پیشرفت برای مجموعه‌ای که برای نخستین بار شروع به انجام این کار کرده بود رشد قابل توجهی به شمار می‌آمد. برنامه‌ریزی ما در پایان سال ۹۶ این بود که از تولید SKD در سال ۹۶ به تولید CKD در سال ۹۷ برسیم. تمام مقدمات این موضوع را نیز فراهم کردیم و در حال انتخاب پیمانکار داخل کشور برای تولید بُردهای الکترونیکی دستگاه بودیم. ما با حضور مدیران شرکت کَسِلز که تحت لیسانس آنها فعالیت می‌کنیم، پنج مجموعه خوب در کشور را برای انتخاب پیمانکار بُرد ارزیابی کردیم. شرکت کسلز تاکید می‌کرد که باید شرایط و وضعیت پیمانکار را بررسی کند چرا که اجازه فعالیت به هر شرکتی تحت لیسانسش را نمی‌دهد. ما تمام این مقدمات را فراهم کرده بودیم که به بحران‌ها و نوسانات سال ۹۷ برخوردیم. طبیعی است تمام برنامه‌های ما به هم ریخت و سال ۹۷ توانستیم حدود ۲۵ هزار دستگاه تولید کنیم که این عدد تنها کمی بیشتر از نصف سال اول بود. این مساله برای ما افت چشمگیری محسوب می‌شد و نتوانستیم وارد بحث تولید CKD شویم.
در حال حاضر خط تولید شما چه سرنوشتی پیدا کرده است؟ آیا مجبور به تعطیل کردن خط تولیدتان شده‌اید؟
تلاش ما این بود که بتوانیم کمترین تعدیل را در مجموعه انجام دهیم. سعی کردیم افرادی را که جذب و برای آموزش آنها هزینه کرده بودیم و به کاری که داشتند امید بسته بودند در کمترین حد ممکن تعدیل کنیم. در نهایت حدود ۱۰ نفر از مجموعه ما تعدیل شدند.
نوسانات ارز در سال ۹۷ بسیار شدید بود و صحبت‌های اولیه شما مبنی بر این بود که امیدوارید قیمت تمام‌شده تولید کمتر از قیمت واردات شود. آیا سال ۹۷ به این هدف رسیدید؟ به نظر شما در وضعیت فعلی که در تامین تجهیزات با مشکل روبه‌رو هستیم آیا تولید به‌صرفه است؟
در حال حاضر اگر بتوان تولید کرد، تولید در داخل کشور نسبت به تولید در خارج از کشور به‌صرفه‌تر است. زیرا نرخ ارز به شدت بالا رفته و هزینه‌هایی که ما ریالی در داخل کشور با آنها مواجهیم نسبت به دلار بسیار پایین‌تر است. به همین دلیل اگر بشود تولید کرد، تولید به‌صرفه‌تر است.
اگر بشود به چه معناست؟
اگر بشود به معنی داستان‌های بسیاری است که برای تولید اتفاق افتاده است. تغییر روزانه بخشنامه‌ها و مقرراتی که در کشور وجود دارد اجازه نمی‌دهد که یک برنامه‌ریزی بلندمدت برای کارمان انجام دهیم. ما باید با توجه به تغییراتی که هر روز اتفاق می‌افتد در سیستم خودمان تغییراتی ایجاد کنیم و برنامه‌ریزی‌هایمان را تغییر دهیم. نبود ثبات تولیدکنندگان را اذیت می‌کند. دلار هر قیمتی که پیدا کند اگر ثبات داشته باشد یا برای مثال با نرخ تورم افزایش یابد، تکلیف ما مشخص است و می‌توانیم بر اساس آن برنامه‌ریزی‌هایمان را انجام دهیم.
منظورتان این است که با نرخ قابل قبولی قیمت ارز افزایش پیدا می‌کرد؟
در حال حاضر جهش نرخ ارز رخ داده و سیستم‌های مختلف سعی در تطبیق خود با آن دارند، اما داشتن ثبات پس از افزایش نرخ ارز است که اهمیت دارد. در حال حاضر نبود ثبات آزاردهنده است. شما امروز کالایی را بر اساس قیمت دلار خریداری می‌کنید و نمی‌دانید فردا این قیمت بالاتر رفته یا کاهش پیدا کرده است. این مساله معامله با مشتریان را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و در سیستم کشور تولیدکننده را تحت فشار می‌گذارد.
در حال حاضر همه مسئولان اعلام می‌کنند که باید از تولید داخلی حمایت کرد و کاری کرد که چرخ کارخانه‌ها بچرخد. اما آنچه شما می‌گویید با این مساله همخوانی ندارد. چرا این اتفاق نمی‌افتد؟ به شما چه می‌گویند؟
بله همخوانی ندارد. قرار نیست به ما چیزی بگویند. اتفاقاتی که می‌افتد بیانگر همه چیز است. نیازی نیست کسی بخشنامه‌ای صادر کند. با هر کسی در این زمینه صحبت کنید، از نبود ثبات گلایه دارد. برخی در این میان از نبود ثبات سودهای کلان بردند. بسیاری از افراد جنس را با ارز دولتی وارد کردند و با قیمت آزاد فروختند. اما در رویه ما چنین چیزی وجود ندارد.
به شما ارز دولتی تعلق می‌گیرد؟
ما باید بتوانیم ارز نیمایی بگیریم. زیرا کالایی که تولید می‌کنیم کالای رده دو است که باید ارز نیمایی به آن تعلق گیرد، اما خود تامین ارز با مشکل روبه‌روست و به راحتی نمی‌توان ارز تامین کرد.
شما در این مدت توانسته‌اید ارز نیمایی دریافت کنید؟
سال گذشته توانستیم دو سری ارز نیمایی بگیریم. اما در حال حاضر ارز به قیمت نیمایی واقعی وجود ندارد.
قیمت ارز نیمایی و ارز بازار با هم چندان تفاوتی ندارد، درست است؟
خیر متفاوت‌اند. ارز نیمایی ارزی است که پتروشیمی‌ها باید تامین کنند و ما سال گذشته توانستیم از همین طریق یورو را تا قیمت ۹ هزار تومان دریافت کنیم. اما در حال حاضر ارز نیمایی با این قیمت پیدا نمی‌شود و تامین آن شرایط خاصی دارد.
در این شرایط شما می‌خواهید چه‌کار کنید؟ آیا تولید به‌صرفه است؟
بله فرقی نمی‌کند. من همچنان می‌گویم تولید به‌صرفه است.
ما مواد اولیه را کامل تولید نمی‌کنیم و کسی هم در شرایط فعلی جنس کامل به ما نمی‌فروشد. چرا تولید به‌صرفه است؟
نه، این‌گونه نیست که جنس کامل را مطلقاً به ما نفروشند. خرید سخت شده و دلیل آن هم این است که از وقتی تصمیم به خرید می‌گیرید تا وقتی پول به حساب تامین‌کننده برسد، زمان بسیار طولانی‌ای صرف می‌شود. زمانی به محض حواله کردن پول، ظرف سه چهار روز بعد، پول به حساب تامین‌کننده می‌رسید. در حال حاضر صرافی‌ها اعلام می‌کنند در بهترین حالت ۱۵ روز کاری زمان خواهد برد. اما این زمان تقریبی است و برای خود ما این مورد پیش آمده که جابه‌جایی پول یک ماه و نیم زمان برده است. در این شرایط فروشندگان روی حرف ما حساب نمی‌کنند. پیش از این ما اعتباری خرید می‌کردیم و فروشندگان پس از اعلام، جنس را برایمان می‌فرستادند و ما پس از ترخیص کالا مبلغ را برای آنها واریز می‌کردیم. اما پس از آن با بخشنامه‌هایی که از سوی دولت صادر شد ما به این سمت حرکت کردیم که خریدها باید به صورت نقدی و پیش‌پرداخت انجام گیرد. این شرایط از سمت قوانین کشور به ما تحمیل شد. پس از آن اعتماد فروشنده‌ها سلب شد و در حال حاضر آنها هم می‌گویند باید کل مبلغ را به صورت پیش‌پرداخت واریز کنیم. بدین ترتیب زمانی که ما پول را واریز می‌کنیم فروشنده به کالا را تامین نمی‌کند و منتظر می‌ماند تا پول وارد حسابش شود و پس از آن اقدام به تامین کالا می‌کند. فروشندگان نیز زمان تحویل خودشان را دارند و ممکن است تحویل کالا بین دو تا سه ماه زمان ببرد. در این شرایط از زمانی که ثبت سفارش انجام می‌شود تا زمانی که کالا دست ما می‌رسد نزدیک به شش ماه زمان می‌برد. با این شرایط ورود به بازار و صحبت با مشتریان و اعلام زمان تحویل به آنها غیرممکن شده است و فرقی نمی‌کند شما کالای کامل وارداتی بفروشید یا قطعه وارد کنید و محصول تولیدی بفروشید، این شرایط برای هر دو طرف وجود دارد.
وضعیت خدمات پس از فروش هم به همین شکل خواهد بود؟
بله. قاعدتاً بی‌تاثیر نیست. اتفاقی که افتاده این است که قیمت دستگاه‌ها به شدت بالا رفته و زمانی که با افزایش قیمت مواجه می‌شویم تقاضا برای خرید نیز کاهش می‌یابد، زیرا کارمزدهای بانکی تغییری نکرده و مجموعه‌ها محاسبات اقتصادی خاص خودشان رادارند. کارمزدها سال‌هاست تغییری نکرده و رقم ریالی ثابت دارد و درصدی نیست. سرمایه‌گذاری که پیش از این سه‌ساله بازگشت سرمایه داشت حالا حداقل به پنج سال زمان برای بازگشت سرمایه نیاز دارد. به همین دلیل هم تقاضا پایین می‌آید و تنها برای این است که در بازار حضور داشته باشند.
اگر دغدغه حضور در بازار مطرح نبود، ممکن بود خرید هم نکنند؟
بله ممکن بود. در این فضا ما هم در استراتژی‌هایمان تغییراتی اعمال کردیم. ما برای حفظ نیروهایمان تصمیم گرفتیم بخش تعمیرات را که در تهران بود به خرمشهر منتقل کنیم. سعی کردیم دستگاه‌هایی را که از قبل وارد چرخه تعمیرات شده بود با هزینه کمتری از خرید یک دستگاه نو به چرخه فعالیت برگردانیم.
با توجه به این مساله که فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی هنوز به طور کامل در جامعه نهادینه نشده، دستگاه‌های شما مشتری دارد؟ آیا مشتریان برند شما را دوست دارند؟
ما در بحث فروش مشکلی نداشتیم و در حال حاضر در انبار محصولی نداریم که فروش نرفته باشد.
اما سال گذشته شما تنها ۲۵ هزار دستگاه تولید کردید و این عدد کمی است برای اینکه موجودی هم در انبار باقی بماند. درست است؟
بله، اما سال ۹۶ هم بیش از صد هزار دستگاه تولید کرده بودیم. منظور من این است که تاکنون هرچه تولید شده فروش رفته است. ما همه استانداردهای مورد نیاز بانک مرکزی را تامین می‌کنیم.
با توجه به وضعیتی که ترسیم کردید امسال برنامه شما برای تولید چیست؟
ما برنامه‌ریزی‌هایمان را انجام می‌دهیم و به سمت آن هم حرکت می‌کنیم، اما اینکه چقدر به اهداف تعیین‌شده برسیم مشخص نیست. وظیفه ما این است که برنامه داشته باشیم.
برنامه‌ریزی شما بر چه پایه‌ای انجام خواهد شد؟ این برنامه‌ریزی واقع‌بینانه است یا رویایی؟
از نظر خودمان رویایی نیست. اما به این دلیل که برخی از بخشنامه‌ها خلق‌الساعه است و نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که تا سه ماه آینده قیمت دلار چقدر خواهد شد یا چه تغییراتی در قوانین و مقررات کشور ایجاد می‌شود یا واردات چه سرنوشتی خواهد داشت، نمی‌توان برنامه قطعی ریخت؛ با توجه به شرایط فعلی برنامه‌ریزی ما تولید ۸۰ هزار دستگاه تا پایان سال است.
به نظر شما واقع‌بینانه است که از تولید ۲۵ هزار دستگاه در سال گذشته امسال به عدد ۸۰ هزار برسید؟
بله. زیرا سال گذشته شروع نوسانات بود و ما منتظر بسیاری از اتفاقاتی که می‌افتاد نبودیم. در حال حاضر ما تجربه سال گذشته را داریم و بسیاری از مسیرها را شناسایی کرده‌ایم. ثبت سفارش برای تولیدکننده‌ها از سوی وزارت صمت راحت‌تر شده است، هرچند مشکلات بعدی وجود دارند. ما با توجه به همه این موارد فکر می‌کنیم می‌توانیم به عدد ۸۰ هزار برسیم، اما به شرطی که تغییرات جدیدی اتفاق نیفتد. همچنین امسال می‌خواهیم برخی از قطعات را هم خودمان تولید کنیم و ساخت قالب برخی از آنها انجام شده است.
شما پیشتر اعلام کرده بودید که قرار است تولیدات جدیدی به چرخه تولیدتان اضافه کنید. آیا این اتفاق افتاده یا همچنان همان تولیدات قدیم را ارائه می‌کنید؟
ما دستگاه‌های جدیدی طراحی کردیم و پایان سال گذشته توانستیم قرارداد فروش ۵۰۰ دستگاه خودپرداز غیرنقد را با بانک پاسارگاد منعقد کنیم که موعد تحویل آن امسال است.
قطعات این دستگاه‌ها توسط خودتان تولید می‌شود؟ چند درصد داخلی و چند درصد خارجی است؟
ما تولیدکننده ماژول‌ها نیستیم. بخش‌هایی مانند بدنه دستگاه، دسته سیم، نرم‌افزار و برخی از بُردهای آن داخلی است. اما برخی ماژول‌ها مانند ال‌سی‌دی و پرینتر خارجی است. من فکر می‌کنم حدود ۴۰ درصد از محصولات داخلی و مابقی آن خارجی است.
