اشتغال‌زایی به‌عنوان یک مسئولیت اجتماعی، آن هم در مناطق محروم و خصوصاً خرمشهر، اهمیت ویژه‌ای برای فناپتک پیدا کرده است. از همین رو حتی تصور عدم سود مالی، پروژه احداث کارخانه در خرمشهر را با تغییر مسیر یا شکست مواجه نکرد. البته توجه به اشتغال‌زایی در نهایت جریانی را رقم زد که نه‌تنها باعث ضرر و زیان نشد، بلکه توسعه و موفقیت بیشتر فناپتک را هم موجب شد
آغاز به کار فناپتک به سال ۱۳۹۴ بازمی‌گردد. فعالیت این مجموعه از آنجایی آغاز شد که شرکت فناپ به‌عنوان هلدینگ مادر بر اساس مسئولیت اجتماعی خود تصمیم به راه‌اندازی خط تولید مجموعه‌ای از محصولات حوزه فناوری‌های مالی گرفت. موضوع از آنجایی اهمیت بیشتری پیدا کرد که توسعه تولید این محصولات در داخل کشور، بر جریان اشتغال‌زایی اثرگذاری قابل توجهی داشت. فناپتک در ابتدای فعالیت خود در یک منطقه خاص متمرکز نبود و همین موضوع باعث شد که مدیریت تولید محصولات در کارخانه‌های گوناگون با صرف هزینه‌های بیشتر همراه شود. این موضوع یکی از دلایلی بود که تجمیع تولید فناپتک در یکی از شهرک‌های صنعتی جنوب کشور را رقم زد.
این بار در بخش شرکت‌گردی عصر تراکنش، به فعالیت‌های شرکت فناپتک پرداختیم. بررسی عملکرد مجموعه‌ای که تقریباً شش سال قبل فعالیت خود را آغاز و حالا کارخانه‌ای در شهرک صنعتی منطقه آزاد اروند افتتاح کرده، خالی از لطف نیست. این موضوع در شرایطی که تولیدکنندگان هر روز برنامه‌های کاری خود را انقباضی‌تر می‌کنند، دقیقاً وجه تمایز فناپتک با دیگر تولیدکنندگان داخلی است. کارخانه دامغان فناپتک در حال حاضر مشغول به فعالیت است و کارخانه خاوران تهران هم به جنوب کشور منتقل شده تا فعالیت‌های این مجموعه تولیدی با تمرکز بیشتری توسعه پیدا کند.
بعد از حضور در مراسم افتتاحیه کارخانه فناپتک خرمشهر به دفتر مرکزی این مجموعه در خیابان سعادت‌آباد تهران رفتیم تا با فعالیت‌های این مجموعه، از نزدیک آشنا شویم. فناپتک تهران در ساختمانی چندطبقه مجموعه‌ای از مهندسان، تحلیلگران و برنامه‌ریزان متخصص را گرد هم آورده تا گروه پشتیبان کارخانه این مجموعه باشند. هرچند ابتدا انتظار دفتر کاری اداری را داشتیم اما متخصصان فناپتک اینجا در دفتر مرکزی هم مشغول انجام امور فنی و سخت‌افزاری هستند. در این دیدار با شاهین جوانمردی، معاونت فنی و مهندسی و حسین مهدیان راد، معاونت بازایابی و فروش شرکت فناپتک گفت‌وگو کردیم.
توسعه اشتغال‌زایی در راستای مسئولیت اجتماعی
ماجرای احداث کارخانه فناپتک در جنوب کشور از کجا آغاز شد؟ در حقیقت، احداث کارخانه تولیدی در منطقه آزاد اروند، یکی از گام‌هایی بود که در راستای توسعه اشتغال‌زایی از سوی فناپتک برداشته شد. مدیران این شرکت، در حال پیشبرد مأموریت مهم اشتغال‌زایی، تمرکز خود را بر توسعه هدفمند کارخانه‌های تولیدی افزایش دادند. در حقیقت این مجموعه باید از طریق تولید دستگاه‌هایی که پیش از این وارداتی بودند، اشتغال‌زایی هرچند کوچکی در منطقه ایجاد می‌کرد. توسعه اشتغال‌زایی آن هم در مناطق محروم و خصوصاً خرمشهر تا جایی اهمیت داشت که عدم کسب سود مالی هم این پروژه را با تغییر یا شکست مواجه نکرد. هدف، اشتغال‌زایی، حتی به قیمت سود سربه‌سر بود.
این برنامه‌ریزی نه‌تنها زیان مالی نداشت، بلکه سودآوری مناسبی هم برای فناپتک به همراه داشت. از همین رو به توجه بیشتر فناپ نسبت به عملکرد کارخانه تولیدی فناپتک منجر شد. این در حالی است که هلدینگ فناپ از ابتدای احداث کارخانه‌های تولیدی، پیش از اینکه برای بزرگ‌شدن فناپتک برنامه‌ریزی کرده باشد، بر مسئولیت اجتماعی این مجموعه تمرکز کرده بود. عملکرد تولیدی در فناپ متمرکز بر حوزه‌های نرم‌افزاری است، این در حالی است که آغاز به کار فناپتک در حقیقت ورود این هلدینگ به حوزه‌های سخت‌افزاری بود و روزنه جدیدی را برای فناپ باز کرد.
اولین دستگاه‌های فناپتک در سال ۱۳۹۵ تولید شدند. پشتکار و فعالیت فناپتک هم منجر به آن شد که دو تا سه سال اولیه فعالیت این مجموعه، حدود سه مدل دستگاه کارت‌خوان شامل دستگاه‌های رومیزی و دستگاه‌های سیار تولید و وارد بازار شوند. بخش تحقیق و توسعه فناپتک هم در همین مسیر، بررسی دیگر محصولات پرداختی و بانکی را آغاز کرد.
تعداد قابل توجهی از محصولات تولیدی فناپتک نیز حاصل بخش تحقیق و توسعه این مجموعه است. تولید این محصولات تا جایی پیش رفت که امروز به عقد قراردادهای قابل توجهی برای فناپتک منجر شده است. از سویی دیگر از زمانی که قرار بر توسعه عملکرد تولیدی فناپتک در حوزه تولید محصولات سخت‌افزاری دیجیتال شد، محصولات جدیدی همچون باتری هم به خطوط تولیدی فناپتک اضافه شدند.
اعتماد روزافزون فناپ به فناپتک
فناپتک در حال حاضر ساخت و راه‌اندازی یکی از مجهزترین کارخانه‌های تولیدی در حوزه محصولات سخت‌افزاری دیجیتال را در کارنامه کاری خود دارد. این در حالی است که این حجم از تولیدات از یک خط تولید در کارخانه کوچکی در خرمشهر آغاز شد. حالا فضایی حدود ۱۰ هزار متر مربع زیربنای کارخانه‌ای است که فناپتک در آن مشغول به تولید محصولات سخت‌افزار دیجیتالی است. همین آمار بیانگر آن است که فضای کاری این مجموعه حدود ۱۰برابر افزایش پیدا کرده است.
شاهین جوانمردی با اشاره به اینکه فناپتک با عملکرد پایدار و هوشمند و همچنین توجه به بخش تحقیق و توسعه این مجموعه توانست اعتماد مدیران فناپ را هر روز بیش از گذشته به خود جلب کند، گفت: «از همین رو مجموعه‌ای که پیش از این با نام فرپام در حوزه باتری‌های UPS در دامغان مشغول به فعالیت بود، به مجموعه فناپتک سپرده شد. مأموریت احیای چرخه تولید متوقف‌شده این کارخانه از دیگر مأموریت‌هایی بود که فناپ به فناپتک واگذار کرد. برنامه‌ریزی و مدیریت این کارخانه با موفقیت پیش رفت. محصولات کارخانه تولید باتری‌های UPS شهر دامغان نیز مدتی است در بازار به فروش می‌رسد.»
فعالیت‌های فناپتک تاکنون را در سه حوزه اصلی می‌توان تقسیم‌بندی کرد. نخستین حوزه، تولید محصولات بانکی و پرداختی، دومین حوزه، تولید محصولات الکترونیک و در نهایت سومین بخش محصولات تولیدی فناپتک هم به حوزه انرژی مرتبط است. نگاهی به محصولات حوزه بانکی و پرداختی و بررسی جزئیات محصولات این حوزه، امکان آشنایی و شناخت بیشتری درباره فعالیت‌های فناپتک در اختیار ما قرار خواهد داد. فناپتک پیش از این با مجموعه کسلز همکاری و مشارکت استراتژیک داشته است. این در حالی است که با تغییر استراتژی فناپتک از سال ۱۴۰۰ مجموعه AMP به‌عنوان شریک استراتژیک در حوزه محصولات بانکی و پرداختی فناپتک انتخاب شده است.
دستگاه‌های تولید کیوآرکد هم از سال ۱۴۰۰ وارد خط تولید فناپتک شدند. همچنین سال گذشته فناپتک بر اساس قراردادی که با بانک پاسارگاد منعقد کرد، ساخت دستگاه‌های خودپرداز غیرنقدی را هم در دستور کار خود قرار داد. تولید دستگاه‌های خوددریافت هم تا پایان شش ماه اول سال در برنامه کاری فناپتک قرار دارد. کیوسک پرداخت CNG نیز از دیگر محصولاتی است که طراحی آن انجام شده و بعد از تولید، اجرای پایلوت آن تأییدیه دریافت کرده است. همچنین کیوسک هوشمند بانکی از دیگر محصولاتی است که مجموعه فناپتک قصد دارد امسال آن را به قرارداد رسمی و در نتیجه تولید انبوه تبدیل کند. تولید صندوق‌های فروشگاهی نیز از دیگر اهداف خط تولید حوزه پرداخت در مجموعه فناپتک است.
ورود فناپتک به حوزه انرژی
تولید محصولات حوزه انرژی جدیدترین خط تولید فناپتک است. در حال حاضر تولید باتری‌های UPS مهم‌ترین محصولی است که از طریق این مجموعه به بازار وارد شده است. تلاش فناپتک همواره در راستای مطالعه و ایجاد نگاه نوینی به حوزه انرژی است، از همین‌رو، مدیران و کارشناسان این مجموعه در تلاش برای ارائه محصولات جدیدتر و به‌روزتر در سال‌های آتی فعالیت در بخش انرژی هستند.
تولید و ورود به جریان‌های اصلی و حتی حاشیه‌ای، سال‌هاست که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. از همین رو آگاهی نسبت به چالش‌های تولید و همچنین طراحی محصولات فناپتک خالی از لطف نیست. به‌طور کلی طراحی محصول در حوزه‌های کاری متفاوت طبیعتاً چالش‌های خاص و قابل توجهی دارد، این در حالی است که طراحی محصول در حوزه بانکی که امنیت در آن حرف اول را می‌زند، به‌طور قطع چالش‌ها وپیچیدگی‌های بیشتری را به همراه دارد. از همین رو برخی محصولات بر اساس استانداردهای بین‌المللی و حتی تحت لیسانس تولید می‌شود. این تصمیم از آنجایی اهمیت قابل توجهی دارد که مصرف‌کنندگان با اطمینان بیشتری از محصولات تولید داخل استفاده کنند.
تحریم‌ها و چالش‌های آن برای توسعه تولید
البته یکی از دلایلی که فناپتک ناگزیر به تولید محصول تحت لیسانس شرکت‌های خارجی است، ماجرای تحریم است. این در حالی است که اگر تحریم نبودیم، این مجموعه امکان طراحی و توسعه محصولات خود را به شکل گسترده‌تری داشت؛ هرچند این مجموعه طی فعالیت‌های خود تلاش کرده تولیدات فناپتک را با بالاترین استانداردهای موجود وارد بازار کند. البته این موضوع را نیز باید مورد توجه قرار داد که کار کردن در فضای تولید کشور با چالش‌های قابل توجهی همراه است.
از سویی دیگر جوانمردی با اشاره به برخی از این چالش‌ها، دور بودن از محصولاتی را که با فناوری‌های روز تولید می‌شوند، یکی از چالش‌های قابل توجه عنوان کرده و می‌گوید: «این موضوع یکی از چالش‌های مهم گروه‌های طراحی ایرانی است. طراحان ایرانی همواره با تأخیر به فناوری‌های جدید جهانی دست پیدا می‌کنند. این بازه زمانی برای مطالعه و بررسی محصولات حوزه فناوری باعث تأخیر یا حتی عقب‌ماندن از برنامه‌های جهانی می‌شود.»
تحقیق و توسعه، نقطه طلایی فناپتک
مدتی است که در فناپتک کمیته‌ای تحت نام کمیته نوآوری شکل گرفته است. شکل‌گیری این کمیته، در راستای حرکت فناپتک به سمت نوآوری باز است. در حقیقت نوآوری باز چرخه‌ای است که به شناسایی و همکاری با ظرفیت‌های موجود در ایران و خارج از ایران منجر خواهد شد. از همین رو فناپتک به‌زودی فراخوانی به‌منظور مطالعه و شناسایی محصولات استارتاپ‌های تولیدکننده سخت‌افزارهای دیجیتالی ارائه خواهد داد. بر اساس این فراخوان که در راستای توجه به بخش تحقیق و توسعه فناپتک منتشر خواهد شد؛ فناپتک حمایت‌های لازم برای تولید محصول نهایی را به استارتاپ‌های برگزیده ارائه خواهد داد.
استقبال فناپتک از همکاری با گروه‌های تحقیق و توسعه داخلی و خارجی یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که این مجموعه برای بهبود عملکرد خود به آن توجه کرده است. همکاری با تیم‌های تحقیق و توسعه خارج از کشور و تلاش برای رشد و بالندگی این همکاری، به کاهش فاصله زمانی دستیابی به تولیدات جدید منجر شده است. البته چالش‌های جهانی روند تولید را هم نباید فراموش کرد.
مشکلات در حوزه تولید همواره وجود داشته است. برای مثال، گاهی یک قطعه خاص در کل دنیا کمیاب یا حتی نایاب می‌شود. طبیعتاً چنین موضوعی بر جریان تولید داخلی اثرگذاری قابل توجهی خواهد داشت. در سال‌های اخیر بحث شدت‌گرفتن تحریم‌ها اثرگذاری زیادی بر جریان تولید فناپتک داشته است. این مجموعه گاهی برای ورود قطعات اولیه ناچار به ارسال این قطعات به کشورهای همسایه و واردات آنها از مرزهای همسایه شده است. این روند هزینه‌های زمانی و مالی قابل توجهی در حوزه لجستیک بر دوش فناپتک گذاشت.
توسعه نیروی انسانی در دوران تاریک تولید کشور
یکی از نکات قابل توجه این است که تحریم‌ها بیشترین اثرگذاری را در جریان تأمین ارز به‌منظور واردات مواد اولیه داشته است. در چند سال اخیر کمبود ارز و تخصیص آن به شرکت‌های تولیدی از چالش‌های بسیار جدی، نه‌تنها در فناپتک، بلکه در همه مجموعه‌های تولیدی بوده است. فناپتک اما همه تلاش خود را برای رشد تولید در مجموعه تحت مدیریت خود کرده است. از همین روست که جوانمردی با تأکید بر اینکه در نهایت مشکلات حاصل از تحریم تا جای ممکن توسط برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران فناپتک مدیریت شد، افزود: «متأسفانه، اولین اثرگذاری نامطلوب تحریم بر شرکت‌های تولیدی بعد از عدم امکان تأمین قطعات اولیه، تعدیل نیرو است.»
این موضوع اغلب به‌دلیل کاهش حجم کار و افزایش هزینه‌ها گریبان‌گیر هر مجموعه‌ای می‌شود؛ اما از آنجایی که فناپتک حاصل تفکر مبتنی بر اشتغال‌زایی است و بیش از هر موضوعی بر مسئولیت اجتماعی این مجموعه تأکید دارد، برای این موضوع هم راهکار مناسبی ارائه داد. جوانمردی، حفظ نیروی انسانی را موضوعی مهم برای فناپتک می‌داند و در توضیح چگونگی عدم تعدیل کارکنان این مجموعه با وجود چالش‌های گوناگون می‌گوید: «خوشبختانه به‌دلیل تعریف چشم‌انداز روشن و رویکرد توسعه‌بخشی در مجموعه فناپتک، این مجموعه نه‌تنها در سال‌های اخیر هیچ تعدیل نیرویی نداشت، بلکه جذب نیرو و توسعه نیروی انسانی هم در همین سال‌ها رقم خورد. در حقیقت وجهی از تولید را که با چالش روبه‌رو شده بود، با تعمیر دستگاه‌های کارت‌خوان جایگزین کرد و از این طریق نه‌تنها کارکنان خود را حفظ کردیم، بلکه این موضوع به جذب نیروی بیشتر هم منجر شد.»
نه‌تنها تحریم‌ها به دشواری واردات منجر شده بود، بلکه قیمت دستگاه‌های کارت‌خوان موجود در داخل کشور هم با افزایش قابل توجهی مواجه شد. در چنین شرایطی صاحبان دستگاه‌های کارت‌خوان ترجیح می‌دهند در صورت خرابی دستگاه کارت‌خوان، آن را تعمیر و بازیابی کنند، نه اینکه دستگاه جدیدی جایگزین کنند. فناپتک این تهدید را به فرصتی قابل توجه تبدیل کرد. اضافه‌شدن خط تعمیرات دستگاه‌های کارت‌خوان بر تعداد مشتریان فناپتک افزود و دریچه جدیدی برای همکاری با شرکت‌های پی‌اس‌پی گشود.
تعمیرات راهی برای نجات و توسعه
تعمیرات دستگاه‌های کارت‌خوان هرچند در ابتدا فقط راهکاری برای مقابله با یک چالش بود اما بعد از مدتی به یکی از شاخه‌های کاری فناپتک تحت عنوان خدمات پس از فروش تبدیل شد. در شرایطی که حمایت از مشتری و ایجاد احساس رضایت خاطر در شرایط فعلی بازار اهمیت ویژه‌ای دارد، فناپتک به این موضوع توجه کرده و همه تلاش خود را در راستای ارائه خدمات پشتیبانی به مشتریان معطوف کرده است. در همین راستا این موضوع باعث شد که در سال ۱۳۹۹ فناپتک بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه کارت‌خوان را تعمیر کند. البته نوع تعمیر به گونه‌ای است که محصول به‌طور کامل بازیابی شده و به چرخه فعالیت بازگردد.
هدف فناپتک در سال جدید، تعمیر بیش از ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار دستگاه است. از همین رو این موضوع را باید مورد توجه قرار داد که در حال حاضر تعمیرات فقط مخصوص یک نوع دستگاه خاص مانند دستگاه کارت‌خوان نیست و دیگر دستگاه‌های حوزه بانکی هم تحت پوشش تعمیرات قرار می‌گیرند تا دستگاهی که خریداری می‌شود از چرخه خارج نشود. از همین رو فناپتک محصول را درست مانند روز اول در اختیار مشتری قرار می‌دهد.
در فناپتک خرمشهر چه خبر است؟
تقریباً ۱۰۰ نفر نیروی انسانی در کارخانه فناپتک واقع در منطقه آزاد اروند خرمشهر مشغول به فعالیت هستند. بر اساس تخمین مدیران فناپتک این تعداد در صورت تأمین محصولات اولیه تولید، تقریباً به ۲۵۰ نفر خواهد رسید. این کارخانه چند سالن اصلی دارد که سالن تولید تجهیزات الکترونیکی یکی از همین سالن‌های اصلی است. در حال حاضر دستگاه‌های کارت‌خوان در همین سالن تولید می‌شوند. اندرویدباکس یکی دیگر از محصولات جدیدی است که در کارخانه خرمشهر فناپتک تولید می‌شود و بخشی از آن تحت برند پادباکس به مجموعه فناپ تعلق دارد.
از سوی دیگر، به گفته معاون فنی و مهندسی فناپتک؛ «خط تولید دوربین‌های امنیتی در همین سالن قرار دارد که در آینده‌ای نه‌چندان دور محصولات آن وارد بازار خواهد شد.»
یکی دیگر از سالن‌های کارخانه فناپتک در فضایی تقریباً دو هزار متری به تولید کیوسک‌های بانکی اختصاص داده شده است. پیش از این تولید رول کاغذ حرارتی در کارخانه خاوران انجام می‌شد که اکنون به کارخانه خرمشهر منتقل شده است. تولید این محصول در کارخانه خرمشهر در حال حاضر در دو شیفت دنبال می‌شود. مدیران فناپتک در تلاش برای ارتقای توان تولید در این بخش و عملکرد خود به صورت سه‌شیفته هستند. سالن تولید و تزریق قطعات پلاستیک یکی دیگر از سالن‌هاست که در حال حاضر در یک شیفت فعالیت می‌کنند.
معاون فنی و مهندسی فناپتک با اشاره به اینکه پیش از این مواد و قطعات اولیه به‌طور کامل وارداتی بودند و محصول نهایی فقط در کارخانه مونتاژ می‌شد، گفت: «تلاش فناپتک در راستای توسعه عمق تولید بود؛ همچنان هم در همین مسیر قرار دارد. از همین رو تلاش می‌کنیم که بخش‌های گوناگون محصولات را به‌طور کامل تولید کنیم. در این راستا تولید بوردهای الکترونیکی هم در دستورکار فعالیت‌های کارخانه فناپتک قرار دارد.»
او در ادامه سال ۱۴۰۰ را در پی افتتاح کارخانه فناپتک در شهرک صنعتی اروند خرمشهر، سال تولد فناپتک و افزایش مسئولیت در مقابل سهام‌داران این مجموعه عنوان کرد و گفت: «تعریف چشم‌انداز فناپتک بسیار فراتر از سال ۱۴۰۰ است. تلاش فناپتک و هلدینگ فناپ در راستای تبدیل‌شدن به قطب اصلی تولید محصولات دیجیتال در کشور است. هدف‌گذاری ما تولید محصولات باکیفیتی است که در گام اول بازار داخل را تأمین کند و در مراحل بعد وارد بازار صادرات شود. خواسته اساسی فناپتک، به‌عنوان تولیدکننده‌ای داخلی، عدم ایجاد مانع از طرف مسئولان در مسیر تولید است. فناپتک تا امروز از هیچ امتیاز و امکان دولتی یا حتی وام‌های ارزان‌قیمت استفاده نکرده است. آنچه این مجموعه نیاز دارد رفع موانع از طرف مسئولان است.
تولید محصول با نگاه مشتری
یکی از نکات مهم در بازار، توجه به ذائقه مشتری است. علاوه بر آن اگر قرار به تولید محصولی است که مشابه آن در بازار وجود دارد، باید نقطه تمایز یا به عبارتی ارزش‌افزوده محصول را برای مشتریان تعریف کرد. مجموعه فناپتک هرچند در ابتدای فعالیت‌های خود صرفاً در بخش تولید محصولات سخت‌افزاری فعالیت کرده، اما در مراحل بعد تولید محصولات نرم‌افزاری را هم به‌منظور حمایت از مشتریان خود دنبال کرده است. بر اساس این تصمیم فناپتک با همکاری تیم نرم‌افزاری خود علاوه بر سخت‌افزارهای بانکی و پرداختی به ارائه راهکارهای بانکی و پرداختی به مشتریان خود می‌پردازد.
حسین مهدیان‌راد، معاونت بازاریابی و فروش در ادامه این گفت‌وگو، با تفکیک گروه مشتریان فناپتک به سه گروه اصلی،گفت: «مشتریانی که نیاز آنها از قبل مشخص است و از طریق روش‌هایی مانند مناقصه همکاری شکل می‌گیرد. علاوه بر این گروهی از مشتریان در پی مذاکرات تیم‌های مذاکره‌کننده وارد همکاری با فناپتک می‌شوند. این در حالی است که گروه سوم نیازی را احساس می‌کنند و این نیاز آن‌طور که باید مشهود و قابل درک نیست. تیم طراحی محصول دقیقاً در همین نقطه ورود می‌کند. این تیم با بررسی نیازهای مشتری و بررسی ظرفیت‌های موجود به تولید محصول نهایی مورد نیاز مشتری، اقدام می‌کند.»
وجه تمایز فناپتک دقیقاً تمرکز بر تولید محصولاتی است که بر اساس نیاز و خواست مشتری ساخته می‌شود. در چنین پروژه‌هایی این امکان وجود دارد که نیازهای دو شرکت متفاوت حتی در یک حوزه مشترک، شبیه به هم نباشد. فناپتک در چنین موقعیتی دقیقاً محصولی اختصاصی را تولید می‌کند.
